Астана, 6 қаңтар — Қазақстан Үкіметі ұлттық мәдени мұраны сақтау және дамыту бағдарламасына келесі үш жылға 10 миллиард теңге бөлуді жоспарлап отыр. Бұл қадам елдің мәдени өмірін жандандыруға және ұлттық құндылықтарды жас ұрпаққа жеткізуге бағытталған.
Бағдарламаның негізгі бағыттары
Мәдениет және спорт министрлігінің ұсынысы бойынша, қаржы келесі бағыттарға жұмсалады:
- Тарихи ескерткіштерді реконструкциялау және қалпына келтіру
- Музейлердің қорларын толықтыру және жаңғырту
- Дәстүрлі өнерді дамыту және қолдау
- Ұлттық мәдени мекемелерді модернизациялау
- Халықтық шеберлерді қолдау бағдарламасын іске асыру
- Мәдени туризмді дамыту
"Біздің мәдени мұрамыз – ұлттық бірегейлігіміздің негізі. Оны сақтау және дамыту – мемлекеттің басты міндеттерінің бірі" — деп атап өтті Мәдениет және спорт министрі.
Тарихи ескерткіштерді қалпына келтіру
Бағдарлама шеңберінде еліміздің әртүрлі өңірлеріндегі тарихи ескерткіштер қалпына келтіріледі:
Әулие-Ата кешені
Түркістан облысындағы тарихи ескерткіштер кешенін қалпына келтіру жұмыстары басталады. Бұл орынды ЮНЕСКО әлемдік мұра тізіміне енгізу үшін қажетті жұмыстар жүргізілетін болады.
Отырар қалашығы
Ежелгі Отырар қаласының қирандыларын зерттеу және консервациялау жұмыстары жалғасады. Археологиялық қазба жұмыстарына ірі қаржы бөлінеді.
Тамғалы-Тас жазбалары
Алматы облысындағы көне жазба ескерткіші Тамғалы-Тас аймағында қорғау шаралары күшейтіледі. Туристік инфрақұрылым жақсартылады.
Музейлік қорларды дамыту
Елдегі ірі музейлер жаңа экспонаттармен толықтырылады. Қазақстан тарихын көрсететін көрмелер ұйымдастырылады:
- Ұлттық музей (Астана) — жаңа археологиялық қазбалардан табылған заттарды көрсету
- Орталық мемлекеттік музей (Алматы) — этнографиялық коллекцияны кеңейту
- Өңірлік музейлер — жергілікті тарих пен мәдениетті насихаттау
Дәстүрлі өнерді қолдау
Қазақтың ұлттық өнері мен қолөнерін дамыту үшін арнайы бағдарлама іске қосылады:
Домбыра өнері
Ұлттық аспап домбыраны үйрету мектептері ашылады. Домбыра өнерінің шеберлеріне грант беріледі. Халықаралық домбыра фестивалі өткізіледі.
Қолөнер мастерлері
Ою-өрнек, зергерлік өнер, кілемшілік сияқты дәстүрлі қолөнер түрлерін дамытуға жәрдем көрсетіледі. Шеберлерге шеберханалар ашуға көмек беріледі.
Айтыс өнері
Қазақтың ауыз әдебиеті – айтыс өнерін насихаттау үшін республикалық және облыстық фестивальдар өткізіледі. Жас ақындарды қолдау бағдарламасы әзірленеді.
Мәдени туризм
Мәдени мұраны туристік тартымдылық объектісіне айналдыру жоспарланып отыр:
Ұлы Жібек жолы
Ұлы Жібек жолының Қазақстан бойындағы бөлігін туристік маршрутқа айналдыру. Инфрақұрылымды дамыту және халықаралық ынтымақтастықты нығайту.
Этномәдени ауылдар
Қазақтың дәстүрлі өмір салтын көрсететін этномәдени ауылдар құру. Туристер үшін шынайы ұлттық тәжірибе ұсыну.
Халықаралық ынтымақтастық
Қазақстан әлемдік мәдени қоғамдастықпен белсенді ынтымақтасуда:
ЮНЕСКО-мен жұмыс: Қазақстанның бірқатар мәдени объектілері әлемдік мұра тізіміне енгізілген. Келесі кезекте тағы бірнеше объектіні тізімге енгізу жоспарлануда.
Мәдени алмасу: Түркі әлемімен, Орталық Азия елдерімен және басқа мемлекеттермен мәдени алмасу бағдарламалары жүргізіледі.
Көрмелер ұйымдастыру: Шетелдерде қазақ мәдениетін таныстыратын көрмелер өткізіледі.
Жас ұрпақты тәрбиелеу
Мәдени мұраны жас ұрпаққа жеткізу үшін білім беру жүйесінде өзгерістер енгізіледі:
- Мектептерде мәдени мұра туралы арнайы сабақтар өткізу
- Музейлерге экскурсиялар ұйымдастыру
- Тарихи ескерткіштерді зерттеу жобалары
- Балалар мен жасөспірімдерге арналған мәдени фестивальдар
- Ұлттық құндылықтарды насихаттау науқандары
Цифрлық технологиялар
Заманауи технологияларды пайдалана отырып, мәдени мұраны сақтау мен насихаттауға жаңа тәсілдер қолданылады:
Виртуалды музейлер
Ұлттық музейлердің виртуалды нұсқаларын жасау. Әлемнің кез келген нүктесінен Қазақстан мұраларымен танысу мүмкіндігі.
3D сканерлеу
Тарихи ескерткіштер мен экспонаттарды 3D форматта сканерлеу. Болашақта қалпына келтіру үшін сандық архив жасау.
Мобильді қосымшалар
Мәдени туризм үшін арнайы қосымшалар әзірлеу. Аудиогид, виртуалды экскурсиялар, дополненная реальность технологиялары.
Қоғамдық пікір
Мәдениет қайраткерлері және қарапайым азаматтар бұл бастаманы жоғары бағалайды:
"Мәдени мұраны сақтау – біздің болашағымыз үшін инвестиция. Жас ұрпақ өз тарихын білуі керек" — дейді белгілі тарихшы, профессор Бақыт Төлеген.
"Қазақ мәдениетінің байлығын әлемге танытуымыз керек. Бұл бағдарлама соған үлкен мүмкіндік береді" — деп пікір білдірді танымал актриса Айгүл Иманбаева.
Нақты жоспарлар
2025-2027 жылдарға арналған нақты іс-шаралар:
- 2025 жыл: Түркістандағы Қожа Ахмет Яссауи кесенесін реконструкциялау, 5 өңірлік музейді жаңарту
- 2026 жыл: Отырарда археологиялық қазба жұмыстарын жалғастыру, 10 этномәдени орталық ашу
- 2027 жыл: Ұлы Жібек жолы бойындағы туристік маршруттарды толық іске қосу
Қорытынды
Мәдени мұраны сақтау бағдарламасы – бұл ұлттық дамудың маңызды бағыты. Қазақстан өз тарихын сақтап, оны әлемге таныстыра отырып, заманауи мәдени державаға айналады.
Мәдениет – халықтың жаны. Біздің бай мұрамыз ғасырлар бойы жинақталған тәжірибе мен даналық. Оны сақтау және дамыту – әрбір қазақстандықтың парызы.
Келесі ұрпақтарға біз не мұра қалдырамыз? Жауап осы бағдарламаның сәтті жүзеге асырылуына байланысты. Мемлекет пен қоғамның бірлескен күш-жігері арқылы біз өз мәдениетімізді сақтап, дамыта аламыз.
