Астана, 7 қаңтар — Соңғы жылдары Қазақстанда цифрлық трансформация процесі барлық салаларды қамтып, елдің дамуына жаңа серпін беруде. "Цифрлық Қазақстан" мемлекеттік бағдарламасы елді заманауи цифрлық қоғамға айналдыруға бағытталған.
Цифрлық Қазақстан бағдарламасы
"Цифрлық Қазақстан" бағдарламасы 2017 жылдан бастап жүзеге асырылуда. Бағдарламаның негізгі мақсаттары:
- Экономиканы цифрлендіру және еңбек өнімділігін арттыру
- Азаматтардың өмір сапасын жақсарту
- Бизнес үшін қолайлы ортаны қалыптастыру
- Мемлекеттік қызметтерді цифрландыру
- Цифрлық инфрақұрылымды дамыту
"Цифрлық технологиялар – бұл біздің болашағымыз. Біз әлемдік цифрлық экономиканың бәсекеге қабілетті қатысушысы болуымыз керек" — деп атап өтті Цифрлық даму министрлігінің өкілі.
Негізгі жетістіктер
Бағдарлама шеңберінде бірқатар айтарлықтай нәтижелерге қол жеткізілді:
Электрондық үкімет
Egov.kz порталы арқылы 900-ден астам мемлекеттік қызмет онлайн режимінде көрсетіледі. Азаматтар паспорт алудан бастап, кәсіпорын тіркеуге дейінгі көптеген қызметтерді үйден шықпай-ақ ала алады. Порталдың тіркелген пайдаланушылары саны 12 миллионнан асты.
Білім беру саласы
Мектептер мен университеттерде заманауи технологиялар енгізілуде. Онлайн оқыту платформалары дамып, оқу процесі интерактивті болуда. "Білім беруді цифрландыру" жобасы шеңберінде барлық мектептер жылдам интернетке қосылды.
Денсаулық сақтау
Электрондық денсаулық сақтау жүйесі (ЭМДЖ) медициналық қызметтердің сапасын арттырды. Пациенттер дәрігерге онлайн жазыла алады, медициналық карталар электрондық форматта сақталады, рецептілер қағазсыз түрде беріледі.
Қаржы секторы
Қазақстан Орталық Азияда FinTech саласының көшбасшыларының бірі болып табылады. Мобильді банкинг, контактісіз төлемдер, цифрлық әмияндар кеңінен таралған. Блокчейн технологиясы әртүрлі салаларда қолданысқа енуде.
Кездесетін қиындықтар
Цифрлық трансформация процесінде бірқатар проблемалар да бар:
Цифрлық сауаттылық деңгейі
Халықтың барлық санаттары заманауи технологияларды меңгере алмай отыр. Әсіресе ауылдық жерлерде және үлкен жастағы азаматтар арасында цифрлық сауатсыздық проблемасы өзекті.
Инфрақұрылымдық мәселелер
Елдің барлық аймақтарында жоғары жылдамдықты интернет қолжетімді емес. Ауылдық аудандарда байланыс сапасы қаланың деңгейіне жете қоймайды. Бұл цифрлық ажыратуды тереңдетеді.
Кибер қауіпсіздік
Цифрландыру деңгейінің артуымен қатар, кибершабуыл қаупі де өседі. Дербес деректерді қорғау, ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету маңызды міндеттер қатарында.
Кадр тапшылығы
IT-мамандарға сұраныс жоғары, бірақ жоғары білікті кадрлар жеткіліксіз. Білім беру жүйесі нарықтың қажеттіліктеріне толық жауап бере алмайды.
Халықаралық тәжірибе
Қазақстан әлемдік тәжірибені белсенді түрде зерделеуде. Эстония, Сингапур, Оңтүстік Корея сияқты елдердің цифрлық экономика саласындағы жетістіктері зерттелуде.
Эстонияның электрондық азаматтық жүйесі, Сингапурдың "Smart Nation" бағдарламасы, Оңтүстік Кореяның 5G технологиясы — осылардың барлығы Қазақстан үшін үлгі болып табылады.
Болашақ бағыттар
2025-2030 жылдарға арналған жоспарлар:
- Жасанды интеллект дамыту — AI технологияларын мемлекеттік басқару, денсаулық сақтау, білім беру салаларында қолдану
- 5G желісін енгізу — жоғары жылдамдықты мобильді байланысты дамыту
- Smart City жобалары — ақылды қалалар құру, Астана мен Алматыда пилоттық жобаларды жүзеге асыру
- Цифрлық білім беру — оқу процесін толық цифрландыру, VR/AR технологияларын енгізу
- Электрондық сауда дамыту — отандық e-commerce платформаларын қолдау
Сарапшылардың пікірлері
IT-саласының мамандары Қазақстанның цифрлық трансформациясын жоғары бағалайды, бірақ процестің жылдамдығын арттыру қажеттігін атап өтеді.
"Біз дұрыс жолдамыз, бірақ әлемдік лидерлерден әлі де артта қалып отырмыз. Инвестицияларды, білім беруді және инновацияларды жеделдету керек" — дейді технология саласының сарапшысы Ержан Нұрланов.
Әлеуметтік әсері
Цифрлық трансформация халықтың өмір сапасына тікелей әсер етуде:
- Мемлекеттік қызметтерге қол жеткізу жеңілдеді
- Уақыт пен ресурстарды үнемдеу мүмкіндігі пайда болды
- Жаңа жұмыс орындары ашылды (IT сектор, стартаптар)
- Кәсіпкерлік белсенділік артты
- Ақпаратқа қол жеткізу демократияландырылды
Қорытынды
Қазақстандағы цифрлық трансформация — бұл тек технологиялық өзгеріс емес, бүкіл қоғамның жаңаруы. Процесс қиындықтарға қарамастан алға жылжып келеді.
Келесі жылдары елдің цифрлық экономикаға толық көшуі, жаңа технологиялардың барлық салаларға енуі және Қазақстанның өңірдегі цифрлық хаб болуы күтілуде.
Цифрлық трансформацияның сәтті болуы үшін мемлекет, бизнес және азаматтардың бірлескен күш-жігері қажет. Тек осылай біз заманауи, инновациялық және бәсекеге қабілетті елге айналамыз.
